Το Ευρωπαϊκό Νότιο Αστεροσκοπείο (European Southern Observatory) θα διαθέτει το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο τύπου κατόπτρου στον κόσμο και θα βασίζεται σε συστήματα μέτρησης υψηλής ακρίβειας
Η κατασκευή του μεγαλύτερου οπτικού τηλεσκόπιου στον κόσμο προχωρά και αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί το 2024. Το αποκαλούμενο «Ευρωπαϊκό Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο» (European Extremely Large Telescope, E-ELT) είναι ένα έργο του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου (European Southern Observatory, ESO) στο όρος Cerro Armazones της Χιλής. Το τηλεσκόπιο χρησιμοποιεί ένα μοναδικό οπτικό σύστημα πέντε κατόπτρων το οποίο ελέγχεται από αρκετές χιλιάδες αισθητήρες υψηλής ακρίβειας. Η λειτουργία του απαιτεί οπτικά και μηχανικά στοιχεία που ωθούν την τεχνολογία στα όριά της.
Η διάμετρος του κύριου κατόπτρου θα είναι 39m με συνολική επιφάνεια 978m2. Το κάτοπτρο θα αποτελείται από 798 ενιαία τμήματα, μήκους 1.4m το κάθε ένα και πάχους μόλις 5cm. Η δομή του κατόπτρου μοιάζει με κηρήθρα, τα επιμέρους τμήματα θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με ακρίβεια για να σχηματίσουν ένα τέλειο οπτικό σύστημα. Η σχετική θέση τους μπορεί να αλλάξει λόγω εξωτερικών παραγόντων (άνεμος, διακυμάνσεις θερμοκρασίας ή ακόμη και βαρύτητας), που μπορεί να επιφέρουν διαφορετικά αποτελέσματα ανάλογα με την ευθυγράμμιση.
Οι αισθητήρες παρέχονται από την κοινοπραξία FAMES (της Γαλλικής Fogale και της Αμερικανικής Micro-Epsilon) και εξασφαλίζουν τοποθέτηση με ακρίβεια νανομέτρου. Η Micro-Epsilon είναι υπεύθυνη για την κατασκευή των αισθητήρων, οι οποίοι είναι οι πιο ακριβείς που χρησιμοποιούνται ποτέ σε ένα τηλεσκόπιο. Είναι κατάλληλοι για υπαίθριες εφαρμογές και ξεχωρίζουν για τη μακροχρόνια σταθερότητά του έναντι της θερμοκρασίας καθώς για την αντοχή τους στις εξωτερικές επιδράσεις. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ο συντονισμός της λειτουργίας περισσότερων από 5.000 συστημάτων μέτρησης επαγωγικής μετατόπισης για την επίτευξη μέτρησης μεγάλης ακρίβειας υπό δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες.
Για να διαβάσετε ολόκληρο το περιοδικό γίνετε συνδρομητές.
