Ανάλυση Λόγου, Κριτική Ανάλυση Λόγου και ο «κοινωνικός – διαδραστικός λόγος» του Hajer
Ο όρος «λόγος» (discourse) χρησιμοποιείται σε πολυάριθμες μελέτες και προσεγγίσεις τα τελευταία 20 χρόνια. Η έννοια της «ανάλυσης του λόγου» (discourse analysis) μπορεί να οριστεί ως το σύνολο των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την έρευνα της παραγωγής της κοινωνικής πραγματικότητας. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί περαιτέρω ως προς το πώς η γλώσσα «δημιουργεί» μια κοινωνική πραγματικότητα, αντί να ρίξει φως σε αυτήν. Από την οπτική του «λόγου», η πραγματικότητα θεωρείται ως «κοινωνικό κατασκεύασμα που παράγεται και αναπαράγεται μέσω της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης».
Η κριτική ανάλυση λόγου (Critical Discourse Analysis – CDA), αναφέρεται στο θεωρητικό πλαίσιο που παρουσιάστηκε από τον Norman Fairclough όπου παρουσιάζονται πέντε κοινά χαρακτηριστικά του CDA:
1. Ο χαρακτήρας των κοινωνικών και πολιτισμικών διεργασιών και δομών είναι εν μέρει γλωσσολογικός - διαστρεβλωτικός
2. Υπάρχει αλληλεπίδραση και διαλεκτική σχέση μεταξύ του κάθε λόγου.
3. Η χρήση της γλώσσας πρέπει να αναλυθεί εμπειρικά μέσα στο κοινωνικό της πλαίσιο.
4. Ο λόγος λειτουργεί ιδεολογικά και δημιουργεί ή διατηρεί σχέσεις εξουσίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων.
5. Η ανάλυση δεν μπορεί να είναι πολιτικά ουδέτερη.
Το καινοτόμο έργο του Martin A. Hajer σχετικά με την κριτική ανάλυση του λόγου, αποσκοπούσε στο να αποδείξει πώς τελικά ενσωματώθηκε ο οικολογικός εκσυγχρονισμός στην Ολλανδική πολιτική σκηνή. Ο Hajer χρησιμοποιεί τη θεωρία του «κοινωνικο-διαδραστικού» λόγου για να αποδείξει ότι υπάρχουν «πρωταγωνιστές» που διατυπώνουν διαφορετικές απόψεις και γνώμες «σε μορφή αφηγήσεων» και προσπαθούν να ασκήσουν επιρροή σε άλλες απόψεις και γνώμες. Με αυτόν τον τρόπο, η πολιτική μπορεί να αναπαραχθεί ή να αλλάξει. Ο Hajer προτείνει δύο κατηγορίες για την έρευνα του «περιβαλλοντικού» λόγου: διαλογικές αφηγήσεις και συνασπισμούς (coalitions) λόγων. Οι αφηγήσεις έχουν την ευελιξία να ερμηνεύονται διαφορετικά από τους διάφορους παράγοντες (διότι εκ πρώτης όψεως ακούγονται σωστές) και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αυτή η πολλαπλή ερμηνεία μπορεί να επηρεάσει τη δημιουργία «συνασπισμού» λόγων [6]. Αν αυτός ο συνασπισμός έχει τη δύναμη να προκαλέσει τις κυρίαρχες αφηγήσεις, τότε μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή πολιτικής.
Για να διαβάσετε ολόκληρο το άρθρο γίνετε συνδρομητές και ζητήστε μας κωδικό πρόσβασης.
